Ngày 19/6/2025, UBND tỉnh Hòa Bình đã ban hành Quyết định số 1564/QĐ-UBND, chính thức phê duyệt dòng chảy tối thiểu (DCTT) cho hệ thống sông, suối nội tỉnh. Đây không chỉ là một dấu mốc pháp lý quan trọng, mà còn là thành quả nổi bật từ sự phối hợp chặt chẽ giữa Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Bắc và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hòa Bình, đánh dấu bước tiến thực chất trong công tác bảo vệ, khai thác, sử dụng bền vững tài nguyên nước.

Hợp tác – Nền tảng tạo nên kết quả

Triển khai hợp đồng 06/2024/HĐ-STNMT ký ngày 21/10/2024 giữa Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hòa Bình và Liên đoàn quy hoạch và điều tra tài nguyên nước miền bắc, ngay từ đầu, Liên đoàn cần phải có biện pháp thi công đồng bộ, hiệu quả mới có thể hoàn thành công việc. Việc xác định DCTT trên địa bàn tỉnh được triển khai trong điều kiện địa hình phức tạp, nguồn dữ liệu hạn chế và yêu cầu kỹ thuật cao. Với tinh thần chủ động, nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của Lãnh đạo hai bên, sự đồng lòng giữa các cán bộ triển khai thực hiện của hai đơn vị và tinh thần làm việc trách nhiệm, chuyên môn cao, dự án đã vượt qua mọi trở ngại để đi đến thành công.

Phòng Quy hoạch tài nguyên nước thuộc Liên đoàn đã đảm nhiệm vai trò chủ chốt về mặt kỹ thuật, trực tiếp tổ chức khảo sát, xây dựng mô hình và phân tích dữ liệu. Trong khi đó, Chi cục Thủy lợi thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh đóng vai trò đầu mối địa phương, hỗ trợ điều phối, cung cấp thông tin, đồng hành cùng quá trình thực địa và đảm bảo tính cập nhật, sát thực tế trong từng thông số đề xuất.

Công nghệ – Chìa khóa nâng tầm nghiên cứu

Một điểm nhấn trong dự án là việc ứng dụng chuyển đổi số ngay từ giai đoạn đầu. Phần mềm khảo sát cài đặt trên thiết bị di động đã giúp thu thập dữ liệu thực địa nhanh chóng, đồng bộ và chính xác, tạo nền tảng vững chắc cho việc hiệu chỉnh mô hình thủy văn 33 lưu vực sông trên địa bàn.

Tiếp nối thành công khi hoàn thành toàn bộ nội dung đặt ra năm 2024, với việc bố trí đầy đủ, kịp thời trang thiết bị và nhân lực, trong 3 tháng đầu năm 2025, Liên đoàn đã thực hiện toàn bộ khối lượng khảo sát dòng chảy mùa kiệt tại 33 điểm. Dữ liệu thực đo được kiểm định chặt chẽ với kết quả mô phỏng, cho độ tin cậy cao, đủ điều kiện phục vụ tính toán dòng chảy tối thiểu tại các điểm kiểm soát.

Ảnh 1: Giao diện app điều tra, công cụ hỗ trợ quá trình điều tra thực địa

Từ số liệu đến chính sách

Bám sát Thông tư 03/2024/TT-BTNMT và yêu cầu thực tiễn phát triển của tỉnh, dự án đã đề xuất quy định DCTT tại 45 vị trí kiểm soát, bao gồm: 25 sông, suối chưa có công trình điều tiết; 8 sông, suối phía sau hồ chứa, đập dâng.

Giá trị DCTT được tính toán với 3 thành phần chính: sức khỏe dòng sông – nhu cầu sử dụng – hệ sinh thái thủy sinh, đảm bảo sự hài hòa giữa bảo vệ và khai thác tài nguyên nước. Số liệu đo đạc đầy đủ đã được sử dụng để tính toán như dòng kiệt tại Suối Trâm là 0,233 m³/s, Suối Mùn đạt 0,454 m³/s; Suối Sia sau thủy điện Vạn Mai là 1,064 m³/s.v.v…

Ảnh 2: Ứng dụng mô hình trong tính toán tài nguyên nước tỉnh Hòa Bình

Các kết quả này không chỉ góp phần bảo đảm dòng chảy sống còn cho hệ sinh thái mà còn là cơ sở pháp lý quan trọng để cấp phép khai thác nước, kiểm soát xả thải, và quản lý vận hành liên hồ chứa.

Lan tỏa tinh thần đổi mới và hợp tác liên ngành

Bên cạnh kết quả kỹ thuật, dự án đã đề xuất nhiều kiến nghị quan trọng như: Đầu tư hệ thống giám sát tự động để đảm bảo duy trì DCTT; Tăng cường phối hợp liên ngành trong giám sát xả thải và cấp nước vùng hạ du; Lồng ghép DCTT vào các quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, vùng, ngành.

Việc công bố DCTT cho toàn tỉnh Hòa Bình không chỉ góp phần tăng cường hiệu lực quản lý tài nguyên nước, mà còn thể hiện mô hình mẫu mực trong phối hợp giữa trung ương và địa phương, giữa chuyên môn kỹ thuật và quản lý nhà nước - một tiền lệ đáng khích lệ để các địa phương khác học hỏi.

Tinh thần vượt khó và kết quả lan tỏa

Từ những con số khô khan trong mô hình, những bước chân khảo sát nơi khe suối xa xôi, đến những đề xuất chính sách cụ thể, dự án là minh chứng sinh động cho tinh thần vượt khó – đổi mới – hiệu quả của các cơ quan chuyên môn và chính quyền địa phương. Đây cũng là thông điệp truyền cảm hứng để các tỉnh thành khác hành động mạnh mẽ hơn trong quản lý tài nguyên nước bền vững.

Ảnh 2: Công tác đo đạc dòng chảy kiệt

Lời kết

Dưới sự phối hợp nhịp nhàng giữa Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước miền Bắc và Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hòa Bình, đặc biệt là vai trò then chốt của Phòng Quy hoạch tài nguyên nước và Chi cục Thủy lợi, dự án đã thành công không chỉ về mặt khoa học mà còn về tính ứng dụng thực tiễn.

Đây là minh chứng rõ nét cho năng lực nội sinh, sự sáng tạo và tinh thần vượt khó - đặt nền móng cho một nền quản trị tài nguyên nước hiện đại, hiệu quả và bền vững trong bối cảnh nhiều thách thức về khí hậu và phát triển hiện nay.

Ảnh 3: Hội đồng nghiệm thu kết quả thực hiện nhiệm vụ

 Liên đoàn trưởng - Nguyễn Chí Nghĩa